Iran

Cha vient éd Wikipedia

Iran[éditer | modifier ech wikicode]

(audio-f = Fa-f-ايران.ogg)

جمهوری اسلامی ايران (in farsi)

Jomhūrī-ye Eslāmī-ye Īrān

République islamique d'Iran (audio-f = Fa-f-جمهوری اسلامی ايراﻥ.ogg)


drapieu dechl Iran

L’Iran ( persan = ايران (Irān) ), oficièlemint el République islamique d’Iran (persan = جمهوری اسلامی ايراﻥ (Jomhūrī-ye Eslāmī-ye Īrān) ), ch'est un poéis d’Asie occidintale (ou centrale).

blason dechl Iran

devise =
Esteghlāl, Āzādi, Jomhuri-e Eslāmi
(« Indépendance, Liberté, République islamique ! »)

langue = Persan

capitale = Téhéran

monnoé = Rial (code = IRR )

hymne nacionnal = Sorud-é Djomhuri-yé Eslami

code téléfone = 98


tites éd chés dirigints = Guide suprême
- Président

noms éd chés dirigints = Ali Khamenei
Mahmoud Ahmadinejad (de facto) |

Géografie[éditer | modifier ech wikicode]

superfichie totale = 1 648 195 km²

pourchentage ieu = 0,7 %


populachon totale = 71 208 000 d'gins ( rang = 19 ) (2008)[1].

dinchité = 40 gins/km²

Carte éd l’Iran
Carte éd l’Iran


Géographie administrative[éditer | modifier ech wikicode]

L’Iran est subdivisé in 30 provinches :

  1. Téhéran
  2. Qom
  3. Markazi
  4. Qazvin
  5. Gilan
  6. Ardabil
  7. Zanjan
  8. Azerbaijan-e-sharghi (de l’est)
  9. Azerbaijan-e-gharbi (de l’ouest)
  10. Kurdistan
  11. Hamedan
  12. Kermanshah
  13. Ilam
  14. Lorestan
  15. Khuzestan
  1. Chahar Mahaal-o-Bakhtiari
  2. Kohkiluyeh-o-Boyer Ahmad
  3. Bushehr
  4. Fars
  5. Hormozgan
  6. Sistan-o-Balouchestan
  7. Kerman
  8. Yazd
  9. Esfahan
  10. Semnan
  11. Mazandaran
  12. Golestan
  13. Khorasan-e-shomali (du Nord)
  14. Khorasan-e-razavi
  15. Khorasan-e-jonubi (du sud)
Carte des 30 provinches d'Iran découpée par numéro

Chés provinches (persan|استان|Ostān) sont gouvernées dpuis eune vile chentrale, généralemint el pus grande vile del provinche. Ch' gouverneur éd provinche (persan|استاندار|Ostāndār) est nommé par ch' ministre éd l’Intérieur.



L' capitale est Téhéran (ou Tehrān).

Ch' calendrier ofichièl est ch' calendrier persan.

Ch'nom dechl Iran ch'étoait Perse dusqu' 1935.

Aveuc un produit nacionnal brut d' 570 milliards d' dollar (2005), ch'est l' deusième écononmie del région. Son produit intérieur brut par habitint s’élève à 8 400 dollars.

L'Iran est ch' 4° producteur d'pétrole au monne et pi ch' 2° exportateur de l'Organisation des pays exportateurs de pétrole (OPEP). Il dispose aussi de la 2° plus grande réserve in gaz naturel, aprèu l' Russie, et pi ch'est ech 6° producteur.

Histoère[éditer | modifier ech wikicode]

L’Iran a l’eune des civilisacions continues les pus anchiennes du monne. Esn histoère couve des miliés d’innées, édpuis chés civilisacions antiques du platieu iranien, la civilisacion des Mannéens in Azerbaïdjan, éd Shahr-i Sokhteh (« Ville brûlée ») din ch' Sistan, pi l’anchienne civilisacion éd Jiroft, suivie du roéyôme d’Élam, éd l’impire Achéménide, des Parthes, des Sassanides dousqu’à l’actuelle République islamique d’Iran.

Achéménides[éditer | modifier ech wikicode]

Les ruines des palais des Achéménides, Persépolis

Séleucides[éditer | modifier ech wikicode]

Sassanides[éditer | modifier ech wikicode]

Période islamique[éditer | modifier ech wikicode]

Carte éd l’Iran vers l’an 1000.
Intérieur éd la mosquée du Sheikh Lutfallah, Ispahan
Carte éd l’État Safavide, XVIe, XVIIe, XVIIIe.

Iran modérne[éditer | modifier ech wikicode]

Reza Khan Mir Panj, devenu Reza Shah Pahlavi.



Révolucion pi république islamique[éditer | modifier ech wikicode]

Mohammad Khatami.

Tapis[éditer | modifier ech wikicode]

Un tapis éd Tabriz.

Cuisine[éditer | modifier ech wikicode]

Dressage éd table typique pour un plat iranien populaire, le Chelo Kabāb

Sport[éditer | modifier ech wikicode]

Pahlevans s’entraînant à l’exercice dit Kabbadeh zadan dans une zurkhaneh éd Shiraz

Politique générale[éditer | modifier ech wikicode]

Fichier:Susa (Iran) Wall Painting.JPG
Peinture murale à Suse vantant le tchador
Partisans éd Mostafa Mo’in, candidat à l’élection présidentielle en 2005, dont un des slogans était éd se battre pour les Droits éd l’Homme

Économie[éditer | modifier ech wikicode]

Fichier:BorjeSefidTehran.jpg
Borj-e Sefid (« la tour blanche »), un centre commercial à Téhéran
Un vendeur éd fruits secs du Bazar éd Tajrish, Téhéran
Le grand bazar éd Téhéran
Un hameau d’éleveurs entre Maku et Chaldoran dans l’Azerbaïdjan iranien

Religions[éditer | modifier ech wikicode]

Une particularité du chiisme duodécimain en Iran : le Tazieh, un genre théâtral qui rejoue le massacre éd l’imam Husayn. Palais du Golestan, Téhéran, fin du XIXe sièke.
Mausolée del Esther biblique pi éd sin oncle Mordekhaï à Hamedan, l’un des centres éd pèlerinage juif ch' pus importint in Iran

Littérature[éditer | modifier ech wikicode]

Fichier:Mehmooni2.jpg
Farhang (« el cultchure ») o tojours té importinte din l'civilisacion iranienne.

که ایران بهشت است یا بوستان
همی بوی مشک آید از دوستان

« Que quelqu’un pinse à l’Iran conme Eden ou conme Gardin,
L’odeur du musc éd l’ami, du compagnon, abonde ichi bos. »

Firdawsi

همه عالم تن است و ایران دل
نیست گوینده زین قیاس خجل

« L’Iran est ech cœur et pi l’univers ech corps,
Ed l'parole-lo, ech poète n'érssint humilité ni r'mords. »

Nizami

Musique[éditer | modifier ech wikicode]

Musiciens jouant éd la musique éd cambe iranienne tradicionnèle

Miniatures[éditer | modifier ech wikicode]

Kelileh va Demneh, Manuscrit persan d'1429, provenant éd Herat, i érprésinte un chacal pi un lion.

Bibliografie[éditer | modifier ech wikicode]

  • (in frinsé) Pierre Briant, Histoire éd l’empire Perse, Fayard, Paris, 2003, 1247 p. - isbn:|2-213-59667-0
  • (in frinsé) Yves Porter, Les Iraniens, Armand Colin, septembre 2006, - isbn:|2-200-26825-4.
  • (in frinsé) Philip Huyse, La Perse antique, Éditions Les Belles Lettres, Paris, 2005, 298 p. - isbn:|2-251-41031-7
  • (in frinsé) Bernard Hourcade, L'Iran. Nouvelles identités d'une république. Paris, Belin, 2002, 223 p. (coll. Asie plurielle)
  • (in inglé) J. A. Boyle, The Cambridge History of Iran, Cambridge University Press, 1968, 778 p. - isbn:|052106936X
  • (in inglé) Ferdowsi, Shah Nameh (traduit en anglais par Reuben Levy), Yassavoli, Téhéran, 2003, 212 p. - isbn:|964-306-208-2
  • (in frinsé) Farah Pahlavi, Mémoires, XO éditions, Paris, 2003, 428 p. - isbn:|2-84563-065-4
  • (in frinsé) Jean-Pierre Digard, Bernard Hourcade, Yann Richard, L'Iran au XX° s, Paris, Fayard 2007 (Édition revue et augmentée)
  • (in frinsé) Ramine Kamrane, Iran, l’islamisme dans l’impasse, Buchet-Chastel, Paris, 2003, 159 p. - isbn:|2-283-01976-1
  • (in frinsé) Fariba Abdelkah, Être moderne en Iran, CERI - KARTHALA, Paris, 2006, - isbn:|2-84586-782-4
  • (in frinsé) Omar Khayyam, Cent et un quatrains éd libre pensée (Robāiat), tr. et éd. par G. Lazard, Gallimard, Paris, 2002, éd. bilingue, 98 p. - isbn:|2-07-076720-5
  • (in frinsé) Mohammad-Reza Djalili, Géopolitique éd l’Iran, Éditions Complexe, Bruxelles, 2005 - isbn:|2-8048-0040-7
  • colonel David Smiley, Irregular regular, 1994, Chapitre 5 (traduction éd Thierry Le Breton sous le titre Au cœur éd l'action clandestine. Des Commandos au MI6, L'Esprit du Livre Éditions, 2008) sur à l'intervention britannique éd 1941.
  • (in frinsé) Ramine Kamrane et Frédéric Tellier, "Iran: les coulisses d'un totalitarisme", Climats, 2007, - isbn:978-2-08-120055-5

Notes[éditer | modifier ech wikicode]

  1. Statistical Center of Iran Année 2006